|
< უკან დაბრუნება
ალავერდი (ახმეტის რ-ნი) ბიბლიოგრაფია:
1. აბრამიშვილი შ. ალავერდის ახლად გახსნილი კედლის მხატვრობა //ძეგლის მეგობარი.-X-XI.-თბ., 1967. - ალავერდის გადათეთრებული კედლების გახსნითი სამუშაოების შედეგად გამოვლენილი მონუმენტური მხატვრობის ნიმუშები (XV ს.).
2. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო).-თბ.,1987.-გვ.45-47. - სამონასტრო კომპლექსის მოკლე ისტორია, საკათედრო ტაძრის ხუროთმოძღვრული დახასიათება და ცნობები კომპლექსში შემავალ XVII-XVIII საუკუნეთა ნაგებობებზე.
3. ალავერდი // ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია ტ.I. -თბ., 1975.- გვ. 260-261. - ცნობები ალავერდის სამონასტრო კომპლექსის ხუროთმოძღვრებასა და ისტორიაზე.
4. ალავერდი // საქართველო: ენციკლოპედია.- თბ., 1997.- გვ.86-87. - მოკლე ცნობები ტაძრის შესახებ.
5. ალავერდი //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ქალები. - თბ., 2003.-გვ.107. - მოკლე ცნობები ძეგლის შესახებ ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
6. ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1971. - გვ.236-237.
7. ანდღულაძე ნ. ალავერდი (ქართულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე).-თბ.,1984. - ტაძრისა და ანსამბლში შემავალი ნაგებობების შესახებ.
8. არჯევანიძე ი. თბილისიდან ალაზნის ველისაკენ. -თბ., 1958.- გვ.237-239. - ალავერდის მონასტრის დაარსების, დაზიანებისა და აღდგენის შესახებ.
9. ალავერდი // ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.-თბ.,1961.-გვ.10-31. - ალავერდის წმ. გიორგის სახ. ეკლესიის კედლებზე გარედან შემორჩენილი სამი ისტორიული ხასიათის წარწერის, აგრეთვე, საფლავის ქვებსა და საეკლესიო ნივთებზე შემორჩენილი წარწერების სტილისტურ-პალეოგრაფიული ანალიზი.
10. ალავერდი // ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.- თბ., 1974.- გვ.53-54; 134-136. - ალავერდის ტაძრის აგების მოკლე ისტორია, სამშენებლო მასალები, მიწისძვრის შემდგომი აღდგენითი სამუშაოები - ზოგადი მიმოხილვა. ერთვის ნახაზები (ნ.სევეროვი)და ილუსტრაციები.
11. ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1983.-გვ.162. - ცნობები ალავერდის ტაძრის გალავნის შესახებ.
12. ბერიძე ბ. ხელოვნება (XI-XII სს.) // საქართველოს ისტორიის ნარკვევები.- ტ.III.-თბ., 1979.- გვ.481. - დახასიათებულია XI საუკუნეების პირველ მეოთხედში აგებული ალავერდის კათედრალური ტაძრის ხუროთმოძღვრება.
13. გიულდენშტედტის მოგზაურობა საქართველოში.- ტ. I.-თბ., გვ.35-37. - მოკლე ცნობები ალავერდის ტაძრის შესახებ.
14. გოგებაშვილი ი. საგანძური.- თბ., 1982.- გვ.230-231. - ალავერდის ტაძრის მოკლე დახასიათება.
15. გრიგოლია გ. ალავერდის ტაძრის კომპლექსის ერთი სატკივრისათვის // ძეგლის მეგობარი.- კრ.81.-1988.-გვ.26-29. - ალავერდის ტაძრის კომპლექსის გალავნის გასწვრივ მდინარის კალაპოტის შეცვლის შესახებ.
16. ვირსალაძე თ. ალავერდის კათედრალის ახლად გახსნილი მხატვრობა //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტი. XXII სამეცნიერო სესია.-1967 წლის 22 და 23 ივნისი მუშაობის გეგმა და თეზისები.-თბ.,1967. - საქართველოს კულტურის სამინისტროს, ხელოვნებისა და კულტურის ძეგლთა დაცვის სამმართველოს მიერ ალავერდის ტაძრის შეთეთრებული მოხატულობის გაწმენდის თაობაზე.
17. ზაქარაია პ. კახეთის საფორტიფიკაციო ნაგებობები.-თბ.,1962.-გვ.95-101. რეზ.რუს.ენაზე. - ალავერდის ტაძრის გეგმა და ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ერთვის საილუსტრაციო მასალა (სურ.27,28; ტაბ.XIX/1,2; XX/1,2)
18. ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში გამაგრებული ეკლესია-მონასტრები: ალავერდის გალავანი // ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე.- თბ., 2002. -გვ. 501-504. - გალავნის გეგმა და ხუროთმოძღვრული ფორმები. ძეგლის შესახებ არსებული ისტორიული ცნობები (XVII-XVIII სს.). მოხსენიებულნი არიან: ვახუშტი ბატონიშვილი, გორგიჯანისძე; მ.ბროსე. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა (სურ.256,257; ტაბ.191,192).
19. კ.კოხისა და ო. სპენსერის ცნობები საქართველოსა და კავკასიის შესახებ.- თბ., 1981. - ალავერდის ტაძრის კ.კოხისეული (XIX ს. გერმანელი მოგზაური) დახასიათება და ამ ძეგლის შესახებ არსებული ხალხური თქმულება.
20. ლაგაჩიძე ვ. ქართული ხუროთმოძღვრული ხელოვნების უნიკალური ქმნილება //ექო.-1971.-N3.-გვ.22-23. - ალავერდის ისტორია საისტორიო წყაროების მიხედვით.
21. ალავერდის ტაძარი //მოსულიშვილი ჰ. ქართული ძეგლის სტრუქტურა.-თბ.,1983.-გვ.84-89. - XI საუკუნის პირველ მეოთხედში აგებული ალავერდის საეპისკოპოსო ტაძრის კომპოზიციური სტრუქტურის ფორმების კანონზომიერებათა შესახებ. მოცემულია ტაძრის გეგმის, შიდა სივრცისა და გარე მოცულობის სქემატური გამოსახულებები.
22. სილოგავა ვ. XII საუკუნის ქტიტორული წარწერის ფრაგმენტები ალავერდის ტაძრის საკურთხეველში დავით აღმაშენებლის მოხსენიებით //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემისს მაცნე: ენის...სერია, 1992, N4.-გვ.83-96.რეზ. რუს. და ინგლ.ენებზე.
23. ღვინეფაძე ნ. შუქი ალავერდს ჩადგება // დროშა.-1969.-N1.-15. - ალავერდის ტაძრის ფრესკების აღდგენას თაობაზე.
24. ალავერდი //ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საქართველოში.-თბ.,1951.-გვ.327. - მოკლე ცნობები ალავერდის ტაძრის ბერძნული წარწერების შესახებ.
25. ალავერდი // ყაუხჩიშვილი თ. საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი.-თბ., 2004, -გვ.317. - განხილულია ტაძრის მოკლე აღწერილობა, რესტავრაციის დროს გამოვლენილი XI,XV-XVI საუკუნეების ფრესკული წარწერების ფრაგმენტები.
26. ჩუბინაშვილი გ. ქართული ხუროთმოძღვრება საშუალო საუკუნეებში // არილი.-თბ., 1925. -გვ.107-126. - საშუალო საუკუნეების სამი ტაძრის:ალავერდის, სვეტიცხოველისა და ბაგრატის შედარებითი ანალიზი.
27. ჩუბინაშვილი გ. ქართული არქიტექტურის გზები.- თბ., 1936.- გვ.83-95. - მოცემულია სამი კათედრალის: ალავერდის, ბაგრატისა და სვეტიცხოველის ხუროთმოძღვრული ანალიზი.
28. ჩხარტიშვილი ა. ალავერდი //ფრესკა.-1977.-გვ.8-10. - კახეთის კათედრალური ტაძარის მოკლე ხუროთმოძღვრულ-ისტორიული დახასიათება.
29. ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.- თბ., 1995. -გვ.90-91. - ალავერდის ხუროთმოძღვრული და მხატვრული ფორმების მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ტაძრის საერთო ხედის ფოტო.
30. განვითარებული ფეოდალიზმი: ალავერდი // ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია.- თბ., 1955.- გვ.62. - მოკლე ცნობები ალავერდის ტაძრის შესახებ. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციოპ მასალა (ტაბ.XXV. სურ.2)
31. ციხიშვილი ზ. ალავერდი // საქართველოს ბუნება.- 11973.- გვ.22. - ალავერდის ტაძრის მოკლე აღწერილობა.
32. ხელაევი მ. საისტორიო მასალა ალავერდის სობორს // მწყემსი. -1885. -N3. -გვ.6-8. - ალავერდის ტაძრის ისტორია. აღწერილია მასში დაცული საეკლესიო ნივთები, წიგნები და ხელნაწერები.
33. სულხანოვი ი. ეკლესია ალავერდისა და წმინდა მოწამე დედოფალი ქეთევანი //საქართველოს სასულიერო მახარობელი.- 1865.- იანვარი. - ტაძრის აღწერილობა და ისტორია. მასში დაცული საეკლესიო ნივთები და მთავარი სიწმინდე-დიდი ტრაპეზის ქვეშ მდებარე წმინდა მოწამე ქეთევანის ნაწილები.
34. ახალი ამბავი // ცნობის ფურცელი.- 1901. -N1527. -გვ.3. - ცნობა ალავერდის ტაძრის გადახურვის შესახებ.
35. დღიური //დროება.- 1879, 1 ნოემბ.(N226).- გვ.2. - ალავერდის ეკლესიის დაზიანების შესახებ.
36. თელავი //ივერია.- 1899.- N82.-გვ.2. - ეპისკოპოს კირიონის მიერ ალავერდის ტაძრის შეკეთება.
37. თელავიდან გვწერენ //ცნობის ფურცელი.-1900.-N1241.-გვ.3. - ეპისკოპოს კირიონის განკარგულება ალავერდის ტაძრის კედლის მხატვრობის აღდგენის შესახებ.
38. ი[ნასარიძე] ტ[რიფონ] წერილი თელავიდგან //ივერია.-1897.-N222.-გვ.3. - ალავერდობა და ალავერდის ტაძარი.
39. მაღაროელი. თბილისიდამ თელავამდე მგზავრის შთაბეჭდილებანი....ალავერდის ტაძარი // დროება.-1885.-13 ივლ.- ი(N149).-გვ.2-3.
40. მგზავრის შენიშვნებიდან (კახეთში) // დროება.- 1884.- 22 მაისი (N109).-გვ.1-2. - ალვერდის ტაძრის მდგომარეობის შესახებ.
41. ჩხიკვაძე ზ. [ნალბანდი] კახეთი // დროება.-1884.-10 ოქტ.(N218).-გვ.2-3. -უბედური შემთხვევა ალავერდის ტაძარში.
42. ძამსაშვილი [ცამცევი] რ[ომან] ზოგიერთი რამ //დროება.-1880.- 21 სექტ.(N200).-გვ.1-3. - ძველი ქართული ძეგლების დაცვის აუცილებლობისა და ალავერდის ტაძრის დაზიანების შესახებ.
43. მთაწმინდელი[ჭიჭინაძე ზ.] ალავერდობა კახეთში //დროება.-1879.-12 ოქტ.(N211)გვ.1-3.13 ოქტ.(N212).-გვ.1-3.
44. ვადაჭკორია მ. XI საუკუნის ქართული ჯვარ-გუმბათოვანი ძეგლების გარე მოცულობათა პროპორციების ზოგიერთი საკითხი //ქრისტიანობა: წარსული, აწმყო, მომავალი. საერთაშორისო სიმპოზიუმი.-თბ.,2000.-გვ.40. - ალავერდის, სვეტიცხოველის, სამთავისისა და სამთავროს გარე მოცულობათა და დეკორის პროპორციების ანალიზი.
45. ციცხვაია ხ. ალავერდის ტაძარი //ბახტრიონი.-ახმეტა.-1968.-18 მაისი. - ალავერდის ტაძრის ისტორია.
46. ბურჭულაძე ნ. მეფეთა პორტრეტები ალავერდის ტაძრის მოხატულობაში //ალავერდის ეპარქიის ისტორიის ფურცლები ნაწ.1: საეცნიერო კონფერენციის მასალები.-თბ.,2007.-გვ.53-63. - წმ. გიორგის სახ. ტაძრის ფრესკული დეკორის ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან: თ.ვირსალაძე, შ. აბრამიშვილი. ტექსტს ერთვის ფრესკების ათი ფოტო(გვ.60-62).
47. გაგოშიძე გ. ალავერდის ტაძრის თავდაპირველი კანკელის ფრაგმენტები //ალავერდის ეპარქიის ისტორიის ფურცლები ნაწ.1:სამეცნიერო კონფერენციის მასალები.-თბ.,2007.-გვ.9-17. - ალავერდის მონასტერში შემონახული სხვადასხვა დროის ქვაზე კვეთილობისა და ეპიგრაფიკის ნიმუშთა აღწერილობა. ტექსტს ერთვის კანკელის ფრაგმენტების ფოტოები (სურ.1-8).
48. მერკვილაძე დ. ალავერდის სავანის დაარსების ისტორიიდან და მისი სახელწოდების შესახებ //ალავერდის ეპარქიის ისტორიის ფურცლები ნაწ. 1:სამეცნიერო კონფერენციის მასალები.-თბ.,2007.-გვ.9-17. - ასურელი მამის-ამბა იოსების მიერ VI საუკუნის 30-იან წლებში დაარსებული ალავერდის ტაძრის ისტორია, ისტორიული და ლიტერატურული წყაროები ძეგლის შესახებ, სახელის ეტიმოლოგია.
49. სილოგავა ვ. XII საუკუნის ქტიტორული წარწერის ფრაგმენტები ალავერდის ტაძრის საკურთხეველში დავით აღმაშენებლის მოხსენიებით //ალავერდის ეპარქიის ისტორიის ფურცლები ნაწ.1:სამეცნერო კონფერენციის მასალები.-თბ.,2007.-გვ.32- - 1967 წელს გამოვლენილი საკურთხევლის ფრესკული წარწერის ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან:ი.გილგენდორფი, შ. აბრამიშვილი. ტექსტს ერთვის წარწერების ფოტოები (სურ.22-9).
50. იამბე, ციხის ნაშალო....-თბ.,2007.-გვ.15-17. - ტაძრის შესახებ არსებული ლეგენდები. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
51. "მარადის იქმს სასწაულთა საკვირველთა". ალავერდი //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.167-171. - წმინდა ამბა იოსების დამკვიდრება ალავერდში, ძეგლის ისტორია, ხუროთმოძღვრული დახასაითება, შემკულობა. მოხსენიებული არიან: ფილიპე ალავერდელი (XVI-XVII სს.), ნიკიფორე ირბახი(ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი, XVIII ს.) და სხვები. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებეზე. დართულია ტაძრისა და სიძველეების ფოტოები.
52. ალავერდის სამონასტრო კომპლექსი //საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის სახელმწიფო პროგრამა.-თბ.,2004-2005.-გვ.84-85. - კომპლექსში შემავალი XVI საუკუნის სასახლის სარესტავრაციო სამუშაოების შედეგები. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. ახლავს კომპლექსის ფოტოები.
53. ალავერდის ეპარქია: ალავერდის წმ. გიორგის მონასტერი //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.9-11. - იოსებ ალავერდელის მიერ VI საუკუნეში დაარსებული მცირე ტაძრის მოკლე ისტორია, მშენებლობის ეტაპები, მის ტერიოტორიაზე ჩატარებული გაწმედითი სამუშაოები და სიძველეები-ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: მარიამ-მაკრინე ბაგრატიონი, ვახუშტი ბატონიშვილი, ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი (ნიკიფორე ირბახი), მღდელმთავარი პიროსი (ოქროპირიძე, რომელიც საჯაროდ მოკლეს 1921 წ.)ტექსტს ახლავს სამონასტრო კომპლექსის ფოტო.
54. ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.- თბ., 1961. -გვ.10-34. - ალავერდის ტაძრის წარწერების ვრცელი პალეოგრაფიული ანალიზი.
55. ალავერდი // საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა. ტ.2.-თბ., 2004.- გვ.45-53. - კომპლექსში შემავალი ნაგებობების: VI საუკუნეში იოსებ ალავერდელის მიერ დაარსებული წმ. გიორგის სახ. ეკლესიის ადგილზე კვირიკე კახთა მეფის მიერ XI საუკუნეში აგებული ტაძრის, გალავნის , სამრეკლოს, პალატის(ორსართულიანი, მოგრძო მოგრძო ნაგებობა), სასახლის (აგებულია XVII ს.-ში, მარნისა და აბანოს (გეგმით რთული მოხაზულობის) ვრცელი ხუროთმოძღვრულ-მხატვრული დახასიათება. ტექსტს დართული აქვს მდიდარი საილუსტრაციო მასალა.
56. ალავედრის ახალი ცხოვრება //გაზ. "კომუნისტი".-1988.-5 ნოემბ.-გვ.4.
57. ანდღულაძე ნ. თეთრი გედივით დგას ალავერდი //გაზ. "სოფლის ცხოვრება".-1988.-30 ნოემბ.-გვ.3
58. ბიწაძე დ. ღმერთო და ალავერდის წმ. გიორგი! //გაზ. "საქართველოს რესპუბლიკა".-1992.-29 იანვ.-გვ.1.
59. ბარდოსანიძე ო. წარსული დიდების ცოცხალი მოწმე //გაზ. "ლენინური გზა"(თეთრიწყაროს რ-ნი).-1963.-13 ოქტომბერი.
60. ლაბაძე თ. ალავერდი - "დიდშენი, ზღუდე პალატებიანი, გუმბათიანი.." //გაზ. "ახალი 7 დღე".-2000.-29 სექტემბერი-6 ოქტომბერი.-გვ.15.
61. ლაგაზიძე ვ. ალავერდის ტაძარი //გაზ. "გამარჯვება"(ახმეტა).-1960.-25, 28 სექტემბერი.
62. ლომაშვილი ჯ. რას ნიშნავს სიტყვა ალავერდი //გაზ. "კომუნისტი".-1970.-2 სექტ.-გვ.2.
63. მაისურაზე ი. გამოიყენეთ ჩვენი მზადყოფნა //გაზ. "ახალგაზრდა კომუნისტი".-1988.-28 მაისი.-გვ.4.
64. მაკარაძე ზ. ალავერდის განსაცდელი //გზა. "ახალგაზრდა კომუნისტი".-1989.-1 აგვ.-გვ.3.
65. ქებურია ს. ალავერდის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის კარედი ხატი //"მადლი".-1994.-N3.-გვ.7.
66. შათირიშვილი გ. ალავრდის ფრესკები //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1966.-9 დეკ.-გვ.4.
67. ჩიგოგიძე ნ. ცას სვეტად შედგომია ალავერდი //გაზ. "ავტოტრანსპორტელი".-1969.-26 აპრილი.
68. ციცხვაია ხ. ალავერდის ტაძარი //გაზ. "ბახტრიონი"(ახმეტა).-1968.-18 მაისი.
69. წულეისკირი ნ. მტერი შორიდან არ მოვა //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1975.-10 ოქტ.-გვ.3.
70. ჭიჭინაძე ე. მოვუაროთ ჩვენც ჩუქურთმას //გაზ. "ახალგაზრდა კომუნისტი'.-1963.-7 მარტი.
71. ჯავახიშვილი გ. ალავერდის "მარად საუვიწყოისა" სახელთათვის //სახალხო გაზეთი.-1997.-14-20 ოქტ.-გვ.33. - ტაძრის საძვალეში დაცული რამდენიმე ეპიტაფია გადმოწერილი ექვ. თაყაიშვილის მიერ.
|
