<უკან დაბრუნება

თმოგვი - სოფელი ასპინძის მუნიციპალიტეტში (ყოფილი მარგასტნი), ნაქალაქევის სასოფლო თემი, მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე. ზღვის დონიდან 1260 მეტრზე, ასპინძიდან დაშორებულია 23 კმ-ით. თმოგვიდან სამხრეთით მდებარეობს ვარძია და ზედა ვარძია.

თმოგვი იყო ქართველ დიდგვაროვანთა საგვარეულოს - თმოგველების სოფელი. სოფელში შემორჩენილია

• თმოგვის ციხე, რომელიც IX-X საუკუნეებში ციხე-ქალაქს წარმოადგენდა.
• თმოგვის წმ.მარინეს ეკლესია

სოფლის მიმდებარე ტერიტორიაზეა:

• ბერისხევი და ბერთაყანა - კლდეში ნაკვეთი გამოქვაბულები
• ზედა თმოგვის ეკლესია

ზედა თმოგვის ეკლესია - XI საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი, სამნავიანი ბაზილიკა. ვარძიისა და თმოგვის ციხის ჩრდილოეთით, მაღალ მთიან პლატოზე. ნაგებია კარგად გათლილი რუხი ქვით, გადახურულია ლორთფინებით. მაღალი და განიერი ცენტრალური ნავი გევრდის ნავებისაგან ორ წყვილ ბოძზე დაყრდნობილი სამ-სამი თაღითაა გამოყოფილი. სამხრეთ ფასადზე სწორკუთხა ჩარჩოში ჩასმული ჩუქურთმებითა და წარწერებით შემკული შესასვლელია. ბაზილიკის ჩრდილოეთ კედელში ჩართულია VIII-IX საუკუნეების მცირე ზომის დარბაზული ეკლესიის სამხრეთი კედელი შესასვლელითურთ. ბაზილიკის ერთ-ერთი წარწერიდან ირკვევა, რომ იგი აუგია იოვანე ჭიმჭიმელის ძეს ერისთავთ-ერისთავს ფარსმანს ბაგრატ IV-ის (1027-1072) დროს. ძეგლს რამდენიმე აღდგენა-გადაკეთების კვალი ემჩნევა.

გვერდწითელი რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, გვ. 495, თბ., 1979

http://ka.wikipedia.org/wiki/ზედა_თმოგვი

ბერისხევი და ბერთაყანა:

ბერისხევი - XIII საუკუნის კლდეში ნაკვეთი სავანე ასპინძის რაიონში, ვარძიის მონასტრიდან 1,5 კმ-ზე, მდინარე მტკვრის მარცხენა ნაპირას, დაახლოებით 20 მ სიმაღლეზე. ასავლელად იყენებდნენ დახრილ გვირაბს. ბერისხევის კომპლექსი შედგება ქარაფის პირას მდებარე დარბაზული ეკლესიის, სენაკის, საკუჭნაოს, ე. წ. თახჩებიანი სათავსისა და გვირებული თავდაცვითი სადგომისაგან.

ბერთაყანა - კლდეში ნაკვეთი სახიზარი (ქვაბი) ჯავახეთში, სოფ.თმოგვის მახლობლად კლდოვან ფერდობზე (ახლანდელი ასპინძის რაიონი). სამსართულიანი კომპლექსი შეიცავს ერთმანეთთან გვირაბით დაკავშირებულ სხვადასხვა სიმაღლეზე განლაგებულ გამოქვაბულთა ჯგუფებს. თითოეულ ჯგუფში ოვალური მოყვანილობის 1-3 სენაკია, ერთ-ერთ მათგანში ამოკვეთილ წარწერაში მოხსენიებულია ზოსიმე კუმურდოელი, რომელიც ჯავახეთის საეპისკოპოსოს განაგებდა XI საუკუნეში.

ბერისხევი // ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.- თბ., 1977.- გვ. 321.

http://ka.wikipedia.org/wiki/ბერთაყანა

http://ka.wikipedia.org/wiki/ბერისხევი

• თმოგვი - აღწერა, ისტორია, მდებარეობა
• თმოგვი - მის შესახებ სტატიები, ბიბლიოგრაფია
• თმოგვი - ფოტოგალერეა // ფოტოალბომის სრული ვერსია
• თმოგვის ციხე